„ევროპამ ხელახლა უნდა გამოიგონოს ზრდის ფორმულა ამ ცვალებად სამყაროში, რომელიც ტარიფებმა და ძალის გამოყენებამ დააზარალა“ -განაცხადა ევროჯგუფის ხელმძღვანელმა პასკალ დონოჰომ ევრონიუსისთვის მიცემულ ექსკლუზიურ ინტერვიუში.
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „ევროკავშირი ეძებს გზებს, რომ დააფინანსოს 2026-2027 წლებში უკრაინისთვის აუცილებელი სამხედრო და საბიუჯეტო დახმარება. ერთ-ერთ ვარიანტად განიხილება უპრეცედენტო საკომპენსაციო სესხი, რომლის უზრუნველყოფაც რუსეთის გაყინულ აქტივებზე იქნება მიბმული. თუმცა ამ მოსაზრებას უამრავი კითხვის ნიშანი ახლავს თან და მრავალი გარემოებაა გასათვალისწინებელი. ამ საკითხის შესაჯამებლად ჩვენთან სტუმრად არის პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის ხელმძღვანელი. ყოველთვის სასიამოვნოა თქვენთან შეხვედრა. საკომპენსაციო სესხის მსგავსი ფინანსური ოპერაცია არასდროს ჩატარებულა, გერმანიასაც კი არ გადაუხდია კომპენსაციები მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ამ გზით. რატომ გგონიათ, რომ ეს მექანიზმი გაამართლებს?“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი:
„უპირველს ყოვლის მსურს აღვნიშნო, რომ უკრაინელ ხალხს თავისუფლებისათვის ბრძოლაში ყველაზე მეტად სწორედ ევროპა და ევროკავშირი ეხმარებოდა სხვადასხვა ფინანსური ინსტრუმენტის საშუალებით. უკვე ძალიან დიდი ფინანსური დახმარება გვაქვს გაწეული მათთვის. და როგორც თავად აღნიშნეთ, ახლა იმაზე მსჯელობენ, თუ როგორ შეიძლება დაეხმარონ კიდევ ერთხელ. ამასთან დაკავშირებით ევროკომისიისგან ველოდებით ფორმალურ შეთავაზებას. ჩვენმა პრემიერ-მინისტრმა განიხილა ეს საკითხი აქ რამდენიმე კვირის წინ. და ასე იქნება თუ ისე, აუცილებლად ვიპოვით გზას უკრაინის ეკონომიკისა და უკრაინელი ხალხის მხარდაჭერის გასაგრძელებლად. და ამასთან დაკავშირებით ინტენსიურად მიმდინარეობს დებატები და მსჯელობა ახლა.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „ასე თუ ისე ეს მაინც მოხდება. თუმცა უამრავ ვარიანტზე მიდის მსჯელობა. მართალია ჯერ ფორმალური წინადადება არ არსებობს, მაგრამ ვიცით, რომ რამდენიმე ვარიანტს განიხილავენ. მათ შორის: პირდაპირ ფულად დახმარებას, ორმხრვ შეთანხმებებს, კაპიტალის ბაზარზე გასვლას და ერთიანი ვალის აღებას. ზოგს ისევ მიაჩნია, რომ საუკეთესო გზა გაყინულ აქტივებზე გადის. რომ სწორედ ეს არის საუკეთესო გამოსავალი. თქვენც ასე ფიქრობთ? ვიცი, რომ რთულია ამას უპასუხოთ როგორც ევროჯგუფის ხელმძღვანელმა, მაგრამ ასე ფიქრობთ?“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „ამ მოსაზრებას ნამდვილად ახლავს დადებითი ასპექტები, მაგრამ ახლავს რისკებიც და არის საკითხები, რომლებიც გასათვალისწინებელია. როდესაც ჩვენ უკრაინელებსა და მათ უსაფრთხოებას ვუჭერდით მხარს მთავარი ის იყო, რომ იმავდროულად ევროკავშირის სტაბულურობისა და ჩვენი საკუთარი ფინანსური სტაბილურობის შენარჩუენებასაც ვახერხებდით. ამიტომ ისევ გავიმეორებ რაც წეღან ვთქვი. ჩვენ ვიდექით დახმარების წინა ხაზზე, იმიტომ რომ ასე გადავწყვიტეთ, რადგან აუცილებელი იყო უკრაინელი ხალხის, მათი თავისუფლებისა და უსაფრთხოების მხარდაჭერა და ევროპა განაგრძობს ამ გზას. სწორედ ეს მიდგომაა მთავარი, როდესაც განიხილება დახმარების მექანიზმი. და როდესაც მივიღებთ ევროკომისიის ფორმალურ შემოთავაზებას, უფრო ინტენსიურად ვიმსჯელებთ ამ საკითხზე. თუმცა ჩემთვის ნათელია საბოლოო მიზანი, რომლის მიღწევასაც ვცდილობთ: ეს არის უკრაინელებისა და მათი უსაფრთხოებისთვის საჭირო საშუალოვადიანი და უფრო ადრეული პერიოდის დაფინანსება.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „და ბოლო კითხვა ამ საკითხზე. თქვენ განიხილავთ ამ საკითხს თქვენს ბელგიელ კოლეგებთან. როგორც დიპლომატები მეუბნებიან, მათ ნამდვილად აქვთ შეშფოთების საფუძველი, თუმცა მათი მოთხოვნები მეტისმეტად მკაცრია, რადგან არცერთი ოპერაცია არ არის დაზღვეული რისკებისაგნ. თუ გესმით რა არის მათი ამოსავალი წერტილი და თუ მიგაჩნიათ, რომ საბოლოოდ მიხვალთ კომპრომისამდე?“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „სავსებით მესმის, თუ რა აღელვებთ ჩვენს ბელგიელ კოლეგებს, რაზეც მათმა პრემიერ-მინისტრმა და ფინანსთა მინისტრმა ისაუბრეს. მესიმის მათი ამოსავალი წერტილი და მოსაზრება. მათი პრობლემები მიმდინარე განხილვის პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია, მე ვიტყოდი ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორიც თავად გზა. ეს გზა კი ზედმიწევნით არის შესწავლილი. არ უნდა გამოგვრჩეს მხედველობიდან დღემდე ხელმისაწვდომი ფინანსური დახმარება და ის სხვადასხვა მეთოდი, რომლებიც განიხილება ამ დახმარების გასაგრძელებლად.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „თქვენ ახალი ვადით დაბრუნდით. უმარავი მოლოდინი არსებობს ევროჯგუფის მიმართ ამჯერად. ხშირად გამიგონია, რომ ევროჯგუფი ისევ უნდა დადგეს მოწოდების სიმაღლეზე, როგორც ადრე, როდესაც მართლა ემსახურებოდა ევროპას დიდი სირთულეების დაძლევაში. როგორ უყურებთ თქვენს ახალ როლს? და რა დგას ამჟამად თქვენი დღის წესრიგის სათავეში? რა არის ის ერთი საკითხი, რომელსაც ვერ გადადებთ?“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „ციფრული ევროა პირველი საკითხი. მეორე საკითხია – თუ როგორ უნდა შევინარჩუნოთ ფინანსური სტაბილურობა საბიუჯეტო პოლიტიკის კოორდინაციის პირობებში. ხოლო მესამე საკითხია ის სამუშაო, რომელიც ახლა მიმდინარეობს დანაზოგებისა და ინვესტიციების კავშირის ირგვლივ.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „ციფრული ევრო ახსენეთ. მინდა ერთი რამ გკითხოთ, თუ ნებას მომცემთ. განუწყვეტლივ ვუსვამ ჩემს თავს ასეთ კითხვას: ევროპის ცენტრალურმა ბანკმა და პირადად თქვენ განაცხადეთ, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია ციფრული ევროს მიღება. მაგრამ აი ამერიკის შეერთებულ შტატებში კი გამოსცეს განკარგულება, რომელიც უარს ამბობს ციფრულ ვალუტაზე. მათ არ სურთ მისი დანერგვა. თუკი მათ მიაჩნიათ ეს სარისკოდ, ევროპაში რატომ ვამბობთ, კარგიაო?
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „ამერიკა თავად გადაწყვეტს, თუ რა არის სწორი მისი რეჟიმის ხელთ არსებული ვალუტების განვითარებისთვის და ამაზე დაყრდნობით მიიღებს კიდეც გადაწყვეტილებას. რაც შეგვეხება ჩვენ, მიმაჩნია, რომ ორი ძალიან მყარი არგუმენტი აქვს ციფრული ევროს განვითარებას. პირველი ის, რომ იმოქმედებს როგორც კატალიზატორი ინოვაციებისთვის, რომლებიც ასე გვჭირდება ევროპული ანგარიშსწორების ინფრასტრუქტურის გასამართად ჩვენს სივრცეში. და მეორე ის, რომ ვნახე როგორ შეუწყო ხელი ფიზიკურმა ევრომ ინტეგრაციასა და გრძელვადიან სტაბილურობას. დარწმუნებული ვარ, იგივე განმეორდება ციფრული ევროს შემთხვევაშიც. ამერიკამ თავისი გადაწყვეტილება მიიღო. ეს მათი უფლებაა. ევროპაში კი ისე უნდა მოვიქცეთ, როგორც გვჯერა, რომ უკეთესია ჩვენთვის. და სწორედ ამას ვაკეთებთ.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „აუცილებლად მინდა გკითხით არა მხოლოდ იმ პროგრესზე, რასაც უკვე მივაღწიეთ, არამედ იმაზე, რაც მისაღწევია. მარიო დრაგის ანგარიშზე უკვე ერთი წელია საუბრობენ. ზოგი ფიქრობს, რომ მისი 20 პროცენტი შესრულდა, რაც ყველაზე კარგი შეფასებაა. ხომ არ შიშობთ, რომ, გარკვეული გადაღლილობის განცდა გაჩნდა? რომ ძალიან ძნელია ამ ანგარიშის რეკომენდაციების რეალობად ქცევა და როგორ უნდა დააჩქაროთ ეს პროცესი? რადგან ისმის კრიტიკა, რომ ამ ანგარიშს არ აღიქვამენ ისე სერიოზულად, როგორც იმსახურებს.“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „ მე ვერ ვხედავ გადაღლის ნიშნებს, თუ გავითვალისწინებთ იმ გამოწვევებს, რომელთა წინაშეც ახლა ევროპა დგას. ჩვენ ყველა ღონეს უნდა მივმართოთ, რათა დავაჩქაროთ ზრდის მაჩვენებლი, რომელიც გაცილებით მაღალია, ვიდრე ბევრმა იწინასწარმეტყველა. თუმცა საკმარისად მაღალი არ არის. მე აშკარად ვხედავ, მიუხედავად იმისა, რომ, რა თქმა უნდა კომრომისებიც საპოვნელია და შემოქმედებითად უნდა მიუდგეთ საკითხს, ვხედავ რა კარგად აცნობიერებენ ევროკავშირში ეროვნული მთავრობები იმ გამოწვევისა და შესაძლებლობის მასშტაბს, რომელთა წინაშეც ვდგავართ. ხვდებიან, რომ საჭიროა უფრო სწრაფად ვიმოქმედოთ, ვიდრე აქამდე ვმოქმედებდით.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „დრაგის შარშანდელი ანგარიშის ირგვლივ გამოთქმულ კრიტიკაზე რას იტყვით? მან განაცხადა, რომ ეს რადიკალური ცვლილება ეგზისტენციალური საკითხია, თუ არადა ნელი ტანჯვა გარდაუვალი იქნება. ზოგი ამტკიცებს, რომ ამ რეკომენდაციიდან ერთი წლის თავზე არათუ ნელა ასრულებენ მას, არამედ ევროპა გაცილებით სუსტიცაა. იგულისხმება დაუბალანსებელი სავაჭრო გარიგება, 15%-იანი ტარიფი, ნატოს დამატებითი 5%-იანი ხარჯი. არ არის დაზუსტებული თავდაცვის ხარჯები. ერთიანი ვალის იდეა ისევ საკამათოა და არავის სურს შეეხოს. რას ეტყოდით, ვინც ამტკიცებს, რომ მთელი წელი არათუ არ გავაკეთეთ რაც საჭირო იყო, არამედ გავაუარესეთ ვითარება?“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „ვეტყოდი, რომ ევროზონის ზრდის პროგნოზი გავზარდეთ ბოლო რამდენიმე კვირის განმავლობაში; რომ ყველა პროგნოზი, უკრაინის ომის ეკონომიკურ ეფექტთან დაკავშირებით, რომელსაც ბევრი დიდი თავდაჯერებით აკეთებდა, რომ ევროპის ეკონომიკა ამის გამო რეცესიაში ჩაეფლობოდა – არ გამართლდა და ჩვენ სტაბილურობა შევინარჩუნეთ. რომ ბევრგან ევროკავშირში რეკორდულად მაღალია დასაქმების მაჩვენებელი და ვხედავ როგორ ამუშავებენ კომპლექსურ მექანიზმს ევროკავშირში, რათა დაამყარონ ბალანსი საშუალო ვადაში ფინანსური სტაბილურობის შენარჩუნებასა და მომავალში ინვესტირებას შორის – რაც, ჩემი აზრით, არის სწორი და გამართლებული ბალანსი. ამ ყველაფრის მიუხედავად ერთი წუთითაც არ უნდა დავუშავთ, რომ, წინ კიდევ უზარმაზარი სამუშაო არ გვიდევს. გულისტკივილით ვაღიარებ ამ ინტერვიუში, რომ უფრო სწრაფად უნდა ვიმოქმედოთ, ვიდრე ვმოქმედებთ. მაგრამ დიდი პატივისცემით მინდა აღვნიშნო, რომ ის სტაბილურობა, რომელსაც ახლა ევროკავშირი და ევროპელები უყრიან საფუძველს, ნამდვილად ღირებულია. მჯერა, რომ ჩვენ თავად უნდა დავამტკიცოთ ეს. უნდა დავასაბუთოთ მისი ფასეულობა ეკონომიკური და უსაფრთხოების კუთხით“.
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „რაც შეეხება ტარიფების გავლენას, ძალიან სწრაფად რომ შეაჯამოთ, თუ შეაფასეთ უკვე როგორ აისახება ის რეალურ ეკონომიკაზე? მიგაჩნიათ რომ უარესი უკან დარჩა თუ აწი უნდა ველოდოთ მის შედეგს? იმიტომ რომ გასამმაგდა ტარიფი. ეს სერიოზული მაჩვენებლია.“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „მე რომ ვსაუბრობდე, როგორც მხოლოდ ირლანდიის ფინანსთა მინისტრი, ამჟამად ეჭვიც არ მეპარება, რომ ტარიფები ნამდვილად მოახდენს გვალენას ირლანდიის ეკონომიკის ზრდაზე საშუალოვადიან პერსპექტივაში და ეს უკვე ვაღიარეთ კიდეც. მაგრამ როცა ვსაუბრობთ, როგორც მრავალი დემოკრატიული ქვეყნის წარმომადგენელი პოლიტიკურ ლიდერთა ჯგუფის სახელით, მაშინ უნდა გადავხედოთ, თუ რა გადაწყვეტილებები შეგვიძლია მივიღოთ, რომ საშუალო ვადიან პერიოდში ეს დარტყმა გაბათილდეს. მოკლევადიან პერსპექტივაში ეს დარტყმა არც ისე მძიმე იყო, როგორც ბევრი ელოდა. ეს დიდწილად ევროკომისიის მიერ ჩატარებული სამუშაოს დამსახურებაა. თუმცა, რა თქმა უნდა, მსოფლიოს ისეთი ღია, ინტენსიური ვაჭრობის მქონე ნაწილისთვის, როგორიც ჩვენ ვართ, როცა ვაჭრობის წესები იცვლება, ეს შედეგზეც აისახება. და ახლა თითოეულ ჩვენთაგანზეა დამოკიდებული, რა პასუხს გავცემთ და რა განსხვავებული გზით მივხედავთ საკუთარ თავს.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „ისევ გჯერათ, რომ მიღწეული შეთანხმება საუკეთესო გადაწყვეტილება იყო? ბრიუსელში ამას ჯერ კიდევ ძალიან განიცდიან. კიდევ ბევრი ფიქრობს, რომ უფრო მკაცრად უნდა გვემოქმედა.“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „ევროპული პერსპექტივის გადმოსახედიდან, ამ შეთანხმებას მხარს ვუჭერ. ამ შეთანხმების გამო არსებული ყველა წნეხისა და პრობლემის მიუხედავად, რომლებიც მხედველობაში უნდა მივიღოთ, დარწმუნებული ვარ, რომ პრეზიდენტმა ურსულა ფონ დერ ლაიენმა და მისმა გუნდმა ყველაფერი გააკეთა, რაც შეეძლო. და ახლა ვიცით, სადაც ვდგავართ. ყველა ჩვენგანის ვალია, როგორც უკვე ვთქვი, რომ ვმართოთ ჩვენს ირგვლივ არსებული რისკები და ყველაფერი გავაკეთოთ, რომ დავძლიოთ სირთულეები და ვიპოვით ზრდის რესურსი. და ამ წუთას ვხედავ, რომ ევროკავშირში ბევრი ქვეყნის მთავრობა, თუ ყველასი არა – სწორედ ასე იქცევა.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „როგორც ვხვდები, იმის თქმა გსურთ, რომ ზრდა ევროპაზეა დამოკიდებული. რომ თავად ევროპელებმა უნდა უზრუნველყონ ზრდა და ის გარედან არ მოვა.“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „ოდნავ განსხვავებულად ვხედავ ამას. ჩემი აზრით, ევროპის ეკონომიკის ზრდაზე პასუხისმგებლობა უპირველეს ყოვლისა ჩვენ, ევროპას გვაკისრია და თუ რისი გაკეთება შეგვიძლია ერთიან ბაზართან დაკავშირებით, ეს უფრო მომავლის საკითხია, ვიდრე წარსულის იყო. მაგრამ გარე ფაქტორებს, დანარჩენ მსოფლიოსთან ვაჭრობას ისევ განუზომლად დიდი მნიშვნელობა ექნება ჩვენი მომავლისთვის, რადგან ძალიან დიდია ჩვენი ვაჭრობის მოცულობა და ძალიან ღია ბაზარი ვართ. სწორედ ამიტომ ვთქვი ერთი თვის წინ, რომ ის ურთიერთობა, რომელიც ამერიკასთან გვაქვს და ის ძალისხმევა, რომელიც უნდა გადავახალისოთ, უნდა მივმართოთ ახალი სავაჭრო შეთანხმებების მიღწევისკენ მსოფლიოს დანარჩენ ნაწილთან. უფრო მეტი სავაჭრო კავშირი უნდა დავამყაროთ, ვიდრე ადრე გვქონდა. დივერსიფიკაცია გაცილებით მეტად გვჭირდება ახლა.“
მარია ტადეო, ევრონიუსი: „და ბოლოს – როგორ განვითარდება დანაზოგებისა და ინვესტიციების კავშირის საკითხი 2026 წელს?“
პასკალ დონოჰო, ევროჯგუფის პრეზიდენტი: „ჩემი აზრით, ორი მიმართულებით განვითარდება მოვლენები. მგონია, რომ ეროვნულ დონეზე დაჩქარდება ის ნაბიჯები, რომლებიც ხელს შეუწყობს კაპიტალის ბაზრების ეროვნულ დონეზე განვითარებას. და მგონია, რომ მერე ევროკავშირის დონეზე დაჩქარდება ამ ბაზრის უსაფრთხოებისთვის აუცილებელი სამუშაოები და შესაძლოა დასრულდეს კიდეც. ასევე მგონია, რომ ბაზრის ინფრასტრუქტურასთან დაკავშირებულ საკითხებს წინ წამოწევს ევროკომისია და ჩვენ ყველა ბეჯითად ვიმუშავებთ მათ მოსაგვარებლად. თუმცა ეს არის პროექტი, რომელიც – ჩემი, როგორც მონაწილის აზრით – მტკიცედ იკრებს ძალას. თუმცა რასაკვირველია, ჩვენი პრობლემა ის არის, რომ მართალია ვიზრდებით, მაგრამ არ ვიზრდებით სხვებივით სწრაფად. და სწორედ ეს უნდა იყოს ჩვენი შრომის მოტივაცია შემდეგი თვეების განმავლობაში.“
ავტორი: მარია ტადეო
