ვაჟა-ფშაველას კვარტლებში ამ დრომდე ათეულობით ე.წ. ხრუშჩოვკის სახელით ცნობილი საცხოვრებელი კორპუსი დგას… საბჭოთა კავშირის დროს დაჩქარებული ტემპით აშენებული ამ სახლების უმეტესობა ხუთსართულიანია, თუმცა თბილისში მათ ავთენტური სახით ანუ მიშენება-დაშენების გარეშე პრაქტიკულად ვეღარ შეხვდებით.
„ხრუშჩოვკების” მდგომარეობა, რომლებიც გასული საუკუნის 60-იან წლებშია აგებული, მათი მცხოვრებლების ნაწილს ძალიან აწუხებს.
„კიბეების პრობლემა დამსხვრეულია, ფანჯრები და „ჟოლობები” არ აქვს კორპუსს, ჩამოდის წყალი და ნესტიანდება კედელი – ხელმოწერები შევაგროვეთ, მაგრამ არაფერი არ შეცვლილა იმის მერე”, – გვეუბნება ერთ-ერთი ასეთი სახლის მცხოვრები თამარ გოგალაძე.
ინჟინერ ვიტალი ლაგუტენკოს პროექტის მიხედვით, სწრაფად და მცირე დანახარჯებით აგებულ ხრუშჩოვკებს ექსპლუატაციის ვადა დიდი ხნის წინ ამოეწურა, თუმცა, სპეციალისტების ინფორმაციით, თბილისში 12 000-მდე ოჯახი დღემდე სწორედ ამ ტიპის კორპუსებში ცხოვრობს. თბილისში სულ 500-მდე ე.წ. ხრუშჩოვკაა შემორჩენილი.
ვახტანგ გედევანიშვილი: „ვიზუალური რემონტი უნდა „შპაკლიოვკა – შტუკატურკა“ შეღებვა, დანარჩენი დგას რა…”
ზვიად დოლიძე: „უნდა სარდაფებს დათვალიერება – რამდენად მყარია, წყალი ხომ არ ჩადის – დანარჩენი პრობლემები არ არის – რემონტი უნდა და აუცილებლად უნდა სარდაფების დათვალიერება… ამის მონიტორინგი კარგი იქნება, რომ თავიდან ავიცილოთ, რომ რაიმე არ მოხდეს… ასევე სადარბაზოებს რომ მიეხედოს, უბრალოდ იმიტომ, რომ ყველგან უკვე კარია დაყენებული და ე.წ ხრუშჩოვკებში ეს ჯერ არ არის”.
როგორც ირკვევა, მოქალაქეთა ნაწილი „ხრუშჩოვკაში” ცხოვრებით კმაყოფილია.
„ძალიან მაგარ მდგომარეობაშია, მე თუ მკითხავთ. ისეთ მდგომარეობაშია, ახალ სახლებს რომ აშენებენ, ისინი არაა ასეთ მდგომარეობაში,” – გვეუბნება თორელი ქეთელაური.
ვაჟა ფშაველას კვარტლების მცხოვრებლები გაყვანილობასა და კანალიზაციასთან დაკავშირებულ პრობლემებსაც ხშირად უჩივიან… მსგავსი პრობლემა მეოთხე კვარტალში ჩვენმა კამერამაც აღბეჭდა.
„ახლა კანალიზაცია დავუშვათ სკდება და რაღაცა გამოსაცვლელია – ყოველთვის შეიძლება რაღაც დაზიანდეს. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ხრუშჩოვკები ცუდ მდგომარეობაშია, არც სინესტე აქვს სადარბაზოში, არც სარდაფებში, არც წრუწუნები და ვირთხები არა გვყავს და არაფერი – ყველანაირად ვცდილობთ, ვუვლით და არ დანგრეულა და არაფერი”, – ამბობს ნინა კაკიაშვილი.
გაყვანილობასთან დაკავშირებულ პრობლემებს მოქალაქეების ნაწილი უბნის გარშემო გაჩაღებულ მშენებლობასა და მოსახლეობის რაოდენობის ზრდასაც უკავშირებს.
„ადგილი რომ აღარ არის და დამატებით შენდება და გათვლილი არ არის იქ ამხელა დატვირთვა, ბუნებრივია, რომ ზედმეტი დატვირთვა არაფრისთვის არ არის კარგი”, – გვეუბნება კიდევ ერთ ადგილობრივი მცხოვრები.
„შენობები მორალურადაც გაცვეთილია და ფიზიკურადაც თავისთავად გაიცვითა… ავარიული არა, მაგრამ გაცვეთილი და მოძველებული კორპუსები ნამდვილად არის”, – ამბობს ქეთევან ხაინდრავა
როგორი იყო სამოციან წლებში აგებული ე.წ. ხრუშჩოვკების ექსპლუატაციის ვადა, როგორია დღეს ამ შენობების მდგომარეობა, ამ კითხვებით ევრონიუს ჯორჯიამ არქიტექტორსა და ურბანისტს, ლადო ვარდოსანიძეს, მიმართა…
„სტანდარტული ინდივიდუალური ვადა არსებობდა და ეს დამოკიდებული იყო ხრუშჩოვკის ტიპზე… და ამ ვადის დიაპაზონი იყო 20-დან 50 წლამდეც კი.
თქვენ სადმე გაგიგიათ, გსმენიათ ბევრი და კარგი ერთდროულად? არ არსებობს ასეთ რამ. მე კარგად მახსოვს ჩემი ასაკის გამო, რომ თავის დროზე ხრუშოვი გამოვიდა კომპარტიის ყრილობაზე და დაგვპირდა საბჭოთა კავშირის მოსახლეობას, რომ 1980 წელს ვიცხოვრებთ კომუნიზმში – ყველა იქნება უზრუნველყოფილი… რა თქმა უნდა, ეს ვერ შედგა, მაგრამ აშენდა მასივები – პირველი იყო საბურთალო, შემდეგ გაჩნდა მესამე მასივი, მერე ამას წამოეწია გლდანი და ნუ ბოლო იმპულსი ქალაქმშენებლობის მასობრივი ბინათმშენებლობის თვალსაზრისით ეს იყო დიდი დიღომი, რომელიც ახლაც ვითარდება”, – ამბობს ვარდოსანიძე.
ლადო ვარდოსანიძის განმარტებითვე, საბინაო პოლიტიკისა და განსახლების მიმართულებით საქართველოში დღეს სრულყოფილი კანონმდებლობა არ არსებობს. ერთადერთი კანონი კი, რომელიც ამ სფეროს არეგულირებს, ბინის მესაკუთრეთა ამხანაგობების შესახებ კანონია. ურბანისტი ე.წ. ხრუშჩოვკებისთვის დამახასიათებელ მიშენება-დაშენების პრობლემაზეც საუბრობს, რომელიც პირველად საბჭოთა კავშირის დროს დაუშვეს, მისი დაშლის შემდეგ კი სამშენებლო გაფართოების პროცესმა სრულიად უკონტროლო ხასიათი შეიძინა..
„დაიწყო უკონტროლო მიშენება-დაშენება, რომლის ანალოგი მე ყოფილ საბჭოთა კავშირში არ ვიცი. არც ერევანში, არც ბაქოში, არც მოსკოვში, არც კიევში, ბელარუსზე რომ არაფერი ვთქვათ, სადაც ყველაფერი ერთ ხელშია მოქცეული. აბსოლუტურად გავედით ყველა ზღვარს – ეს იყო ერთი მხრივ ჩვენი მოსახლეობის სურვილი, რადგან ვიწროდ ცხოვრება ჩვეულებრივი ამბავი იყო – ლაღად ვინ ცხოვრობდა? ამიტომ ყველას მეტი უნდოდა. სხვათა შორის მაშინ გვაფრთხილებდნენ ჩვენ სანიტარული ექიმები, რომ ამ მიშენებით ფუჭდება სანიტარული პირობები, განათება, მზის სინათლე აღარ აღწევს ისე, როგორც საჭიროა, რაც გათვლილი იყო საბჭოთა ხრუშჩოვკებშიც კი და ეს ძალიან ცუდად მოქმედებს ახალგაზრდა თაობაზე. ამაზე გვაფრთხილებდნენ, მაგრამ ჩვენ ვინ გვეკითხებოდა?“ – ამბობს ურბანისტი.
სპეციალისტების განმარტებით, სანიტარულ-ჰიგიენური პირობების დარღვევას დღეს უკვე ის ახალი განაშენიანება იწვევს, რომელიც ძველ უბნებში ყოველდღიურად ჩნდება.
„ჩვენ დღეს ქალაქმშენებლობაში ვიყენებთ ზონირების ფილოსოფიას, მაგრამ ეს ძალიან ხშირად მახინჯდება. არსებობს თბილისის გენერალური გეგმა, მაგრამ არსებობს კიდევ სატელეფონო სამართალი, ანუ ნებისმიერი გადაწყვეტილების ისე მიღება, რომ საზოგადოებას არავინ არაფერს ეკითხება. ძალიან ბევრი პროტესტია ამის გამო, მაგრამ მწვანე სივრცეები ქალაქში იკლებს, მეტსაც გეტყვით, იჩეხება კომუნისტების მიერ დარგული და გახარებული წიწვოვანი ტყეები. აი, ბაგები მაგალითად, გაჩეხილია ტყე, ჩასმულია სახლები და თვლიან, რომ კარგ გარემოში ცხოვრობენ. კარგი გარემო არის კი, მაგრამ რის ხარჯზე და ვისთვის არის კარგი გარემო?
საქართველოში ყველგან უნდა იცხოვრებოდეს – ჩემი, როგორც ქალაქელისა და ურბანისტის გაგებით, საქართველოში ყველგან სამწუხაროდ, ახალგაზრდობისთვის განსაკუთრებით, ყველგან არ იცხოვრება”, – ამბობს ლადო ვარდოსანიძე.
ურბანისტი ერთიანი სახელმწიფო პოლიტიკის არარსებობაზე საუბრობს, რომელიც საცხოვრისისა და განსახლების საკითხებს დაარეგულირებს: „დაიშალა ინსტიტუციები – ჩვენ გვქონდა ურბანიზაციისა და მშენებლობის სამინისტრო, რომელმაც შემდეგ მოგვიანებით შემოიერთა საბინაო კომუნალური მეურნეობების სამინისტრომ, ანუ მეურვე ჰყავდა ამ დარგს… დღეს თქვენ ვერ მოძებნით ისეთ ინსტიტუციას, რომელიც ქვეყანაში მთლიანობაში საცხოვრისის პრობლემატიკაზე იქნება პასუხისმგებელი… თქვენ ვერ მეტყვით ცენტრალური ხელისუფლების დონეზე ვინ პატრონობს ამ საცხოვრისის თემას და სად ვართ და რას ვაკეთებთ”.
ე.წ ხრუშჩოვკების ჩანაცვლების პროგრამა 2017 წლის თვითმმართველობის არჩევნების წინ თბილისის მერის პროგრამის ნაწილი იყო. ამ ტიპის შენობების ჩანაცვლებას მერია კერძო სექტორს სთავაზობდა, თუმცა ბიზნესთან თანამშრომლობით მხოლოდ ერთი პროექტი განხორციელდა. როგორც უწყებაში დღეს ამბობენ, ე.წ ხრუშჩოვკების ჩანაცვლება ეტაპობრივად, მათი ავარიულობიდან გამომდინარე, ამხანაგობების მიმართვის საფუძველზე ხდება, რისთვისაც მოსახლეობის 100%-იანი თანხმობა და შესაბამისი განაცხადის შევსებაა საჭირო.
